«Η γνωσιολογία της δημοκρατίας και η νεοτερικότητα. Το διακύβευμα της υπέρβασης του δυτικο-ευρωπαϊκού Διαφωτισμού»

Διάλεξη του Καθηγητή Πολιτικής Επιστήμης και πρώην πρύτανη του Παντείου Πανεπιστημίου κ. Γιώργου Κοντογιώργη με θέμα: «Η γνωσιολογία της δημοκρατίας και η νεοτερικότητα. Το διακύβευμα της υπέρβασης του δυτικο-ευρωπαϊκού Διαφωτισμού», που έγινε στις 5.2.2014, στα πλαίσια σεμιναρίου, στην Αίθουσα Τελετών του Παντείου Πανεπιστημίου.

"Πρέπει να ξέρουμε ένα πράγμα: Ότι, η έννοια της Δημοκρατίας, δεν αποτέλεσε πραγματολογικό υλικό. Δεν γεννήθηκε ώστε οι στοχαστές να αντλήσουν απ΄τις πραγματικότητες τις έννοιες και να οδηγηθούν σε έναν ορισμό, σε μια περιγραφή μιας πολιτείας. Την ανακάλυψαν μέσα από τον διάλογο της Ελληνικής Γραμματείας. Διάβαζαν Αριστοτέλη, οι άνθρωποι του Δυτικό/Ευρωπαϊκού διαφωτισμού, και εκεί, αντελήφθησαν τι είναι Δημοκρατία. "Αντελήφθησαν" ο τρόπος του λέγειν, διότι διάβαζαν κι άλλα καταλάβαιναν. Γιατί άλλα καταλάβαιναν και άλλα ήθελαν; Διότι δεν συνέτρεχαν οι προϋποθέσεις, θα πούμε εμείς, ούτε να συλλάβουν την έννοια, ούτε να την αποδεχθούν, αλλά και ούτε να την εφαρμόσουν. Τι σημαίνει αυτό; Σημαίνει ότι, η Δημοκρατία έχει το χρόνο της. Το δικό της χρόνο. Δε μπορεί να την εφαρμόσει κανείς όποτε θέλει επειδή του κατέβηκε στο κεφάλι, όπως θα λέγαμε. Σήμερα, εάν επιχειρήσουμε να εφαρμόσουμε τη δημοκρατία, θα έχει ένα αποτέλεσμα που είχε και την εποχή της εξόδου της δυτικής Ευρώπης και του κόσμου από τη φεουδαρχία. Να παραχθεί ένα άλλο πολιτικό σύστημα. Αυτό έγινε παντού, σε όλα τα πράγματα. Ξέρετε η Αναγέννηση, πρέπει να έχουμε στο νου μας ότι υπήρξε μια έννοια που είχε στην αρχή της την αντίληψη ότι αυτό που ανακάλυψαν μέσα από την Ελληνική Γραμματεία οι νεότεροι, ήταν τόσο ανώτερο που, δεν μπορούσε να φτιαχτεί κάτι τελειότερο! Άρα, αρκούσε να επανεγκατασταθεί στις νεότερες κοινωνίες αυτό το παρελθόν. Και βεβαίως μέσα από αυτόν τον προβληματισμό, και πολλές φορές μέσα από το εγχείρημα αυτό, παρήχθη κάτι καινούριο. Ότι έγινε με τον νεοκλασικισμό στην αρχιτεκτονική και σε πολλά άλλα πράγματα, στη μουσική και σε πλήθος άλλων ζητημάτων....τα οποία προσπάθησαν να μιμηθούν και να ανασυντάξουν το αρχαίο και παρήχθη μέσα από αυτή την προσπάθεια κάτι καινούριο. Αυτό ήταν πολύ φυσικό στα ζητήματα της συγκρότησης της κοινωνίας, της οικονομίας και της πολιτικής. Και ήταν πολύ φυσικό, διότι όπως προείπα, ο χρόνος της δημοκρατίας δεν είναι ο χρόνος που παράγει ο ανθρώπινος νους, αλλά ο χρόνος του κοινωνικού ανθρώπου! Όπως το κάθε άτομο από εμάς δεν μπορεί εξ αποφάσεως, από τη μικρή ηλικία των 10 ετών παραδείγματος χάρη, να γίνει 60 επειδή θαυμάζει τη μαμά του και τον μπαμπά του, όπως δεν μπορεί κανείς να γεννηθεί στα 60 και να αρχίσει να μικραίνει, έτσι συμβαίνει και με τον κοινωνικό άνθρωπο, με τις κοινωνίες. Οι κοινωνίες στην διαδικασία τουλάχιστον της πρωτοσυγκρότησής τους - του νέου κόσμου που θα τον αποκαλούμε ανθρωποκεντρικό γιατί έχει ως επίκεντρο την ελεύθερη υπόσταση του ανθρώπου- εξελίσσεται με τον ίδιο ακριβώς τρόπο. Και είναι πολύ απλό να το σκεφτούμε στην πραγματικότητα. Όταν κανείς είναι δουλοπάροικος τι πρώτη προτεραιότητα θα βάλει; Να γίνει ελεύθερος άνθρωπος! Τι σημαίνει το να γίνει ελεύθερος άνθρωπος; Σημαίνει να σταθεί ως θεσμική ατομικότητα στα πόδια της! Δηλαδή η ατομική ελευθερία! Δε γίνεται να σκεφτεί πρώτα την πολιτική του ελευθερία, παραδείγματος χάρη την αυτοκυβέρνησή του. Δε γίνεται να είναι δουλοπάροικος και να αυτοκυβερνηθεί. Θα πρέπει επομένως να ακολουθήσει τη νομοτέλεια των πραγμάτων, δηλαδή να απελευθερωθεί ως ατομική οντότητα και σιγά σιγά, αφού κατακτήσει αυτό που στοιχειοθετεί την έννοια της ατομικότητας, να προχωρήσει και να διευρύνει το πεδίο της ελευθερίας του. ..."

Ακούστε εδώ όλη την ομιλία: http://contogeorgis.blogspot.gr/2014/02/522014.html
Απομαγνητοφώνηση: Ελένη Ξένου.