Τρίτη 30 Μαΐου 2017

Η χρησιμότητα, η σημασία και η αναγκαιότητα της κατανόησης των εννοιών.
Ο τρόπος που μια κοινωνία θα συγκροτηθεί και θα λειτουργήσει ως δήμος, θα αναζητηθεί στο επίπεδο της τεχνολογίας της επικοινωνίας.
Από τον ΓΙΩΡΓΟ ΚΟΝΤΟΓΙΩΡΓΗ.



«Πρέπει να υπενθυμίσω ότι η μάχη των εννοιών είναι αδυσώπητη, γιατί προϋποθέτει εσωτερική κάθαρση, τη συγκρότηση ενός νέου αξιακού συστήματος. Η αποκάθαρση αυτή είναι αναγκαία για να στοχασθούμε την αιτία της κρίσης. Για να αντιληφθούμε προς τα πού κατευθύνεται ο κόσμος. Για να διακρίνουμε στο βάθος την έξοδο, το τι πρέπει να κάνουμε. Τέλος, για να διατυπώσουμε το νέο πρόταγμα που θα οδηγήσει είτε τις παλαιές είτε νέες πολιτικές δυνάμεις να το εκφράσουν σε επίπεδο πολιτικής αντιπαράθεσης. Όσο γρηγορότερα ο δυτικός κόσμος απελευθερωθεί από τις δουλείες του συντηρητικού πια παρελθόντος τόσο μικρότερες θα είναι οι αρνητικές για την κοινωνία επιπτώσεις. Εάν δεν το πράξουμε εμείς, θα μας το επιβάλει η ανάγκη, δηλαδή η περαιτέρω κάθοδός μας στον Άδη.»
Γιώργος Κοντογιώργης



Το ζήτημα της μετάβασης ως πραγματολογικό δίλημμα

Πρώτα πρέπει να διευκρινίσουμε τι μας ενδιαφέρει. Να δούμε την κοινωνία να εκκλησιάζεται στην Πνύκα, όπως οι Αθηναίοι, στην πλατεία του Κυβερνείου, κάπου τέλος πάντων; Ή να αντλήσουμε τη βούληση της κοινωνίας; Ο σκοπός που εκκλησιάζονταν οι Αθηναίοι στην Πνύκα δεν ήταν για να πουν καφέ! Ήταν ένας τρόπος για να διαμορφώσουν τη βούλησή τους, επομένως για να πάρουν αποφάσεις! Βεβαίως, αν κάνουμε μια προβολή στο μέλλον, ο τρόπος που μια κοινωνία θα συγκροτείται και θα λειτουργεί ως δήμος, η ίδια η συγκρότηση του πολιτικού συστήματος, θα αναζητηθεί στο επίπεδο της τεχνολογίας της επικοινωνίας, κάτι σαν το ίντερνετ που γνωρίζουμε σήμερα. Στο επίπεδο αυτό θα συγκροτηθεί πολιτικά η κοινωνική συλλογικότητα.

Στο σημερινό στάδιο έχουμε ήδη ορισμένους απλούς αλλά αλάνθαστους τρόπους να αναζητήσουμε την κοινωνική βούληση. Με την ηλεκτρονική ψηφοφορία, όπου θα δοθεί στον κάθε πολίτη η δυνατότητα, μετά από ενημέρωση και διάλογο, να ψηφίζει για κάθε θέμα ή να ελέγχει, να ανακαλεί κ.λπ. τους πολιτικούς, σε εθνικό και τοπικό επίπεδο. Υπογραμμίζω την επισήμανση ότι η έννοια του δήμου δηλώνει τη συγκρότηση της κοινωνίας των πολιτών σε διαρκή θεσμό, κατά το ανάλογο της κυβέρνησης ή της Βουλής, και όχι επ΄ευκαιρία, Θα προσέθετα, ακόμη, κάτι απλούστερο: τη δημιουργία ενός διαρκούς δημοσκοπικού δήμου. Είτε με τον συμβατικό/στατικό τρόπο των δημοσκοπήσεων είτε με μια πιο προωθημένη μορφή με έναν «ζώντα» δημοσκοπικό δήμο, όπου ένα επιστημονικά επαρκές δείγμα πολιτών θα βουλεύεται και θ αποφαίνεται για τα ζητήματα της ημερησίας διάταξης της Βουλής ή της κυβέρνησης, ή που θα εγείρει ο ίδιος άλλα προς αντιμετώπιση θέματα. Όπως οι δημοσκοπήσεις, έτσι και ο δημοσκοπικός δήμος παρέχει με ακρίβεια σχεδόν 100% τη βούληση της κοινωνίας των πολιτών, όταν γίνεται με επιστημονικό τρόπο. Στον αντίποδα, οι εκλογές λειτουργούν συνήθως υπό το πρίσμα της χρήσιμης ψήφου και, κυρίως, αφορούν αποκλειστικά τη νομιμοποίηση, με όρους διαιτησίας, του πολιτικού προσωπικού που θα κυβερνήσει. Δεν στοιχειοθετεί την αρμοδιότητα του εντολέα.

Άρα, λοιπόν, τρόποι υπάρχουν, Αρκεί να ωριμάσει η σκέψη των κοινωνιών, να υπερβούν τις ολιγαρχικές του επιφυλάξεις και κυρίως να αντιληφθούν ότι είναι ο μόνος δρόμος για να βγουν από τη σημερινή κρίση, για να μεταβούν και αυτές στο μέλλον. Διότι το ζητούμενο δεν είναι να ξαναρυθμισθούν οι αγορές, αλλά το ποιος πληρώνει το κόστος ή, ορθότερα, ποια θα είναι η θέση των κοινωνιών στο οικονομικό και πολιτικό γίγνεσθαι. Οι κοινωνίες είναι ο λόγος ύπαρξης των αγορών, των κρατών, του παντός. Δεν γίνεται λοιπόν να αντιστρέφεται η λογική του πράγματος και να λειτουργούν ως το υποζύγιό του. Το σύστημα αυτό, που θέλει τις κοινωνίες υποζύγια των ιδιοκτητών της οικονομίας και των νομέων της πολιτικής, ανάγεται στο παρελθόν της δεσποτικής βαρβαρότητας, όχι στο μέλλον.

Ας υποθέσουμε λοιπόν ότι οι κοινωνίες εγγράφουν στο πρόταγμά τους την αντιπροσωπευτική μετάλλαξη του πολιτικού συστήματος. Πώς αυτό θα γίνει εφικτό, από τη στιγμή που οι πολιτικές δυνάμεις είναι φύσει καθεστωτικές και θα το αρνηθούν; Πρώτα πρώτα, οφείλουμε να έχουμε κατά νουν ότι η γενική τάση που θα συνεχίσει να αναπτύσσεται και στο μέλλον θα είναι συγκεκριμένη: Όσο οι αγορές θα αποκτούν δύναμη, που διέρχονται οριζοντίως τα κράτη, θα κινούνται σε κοσμοσυστημικό επίπεδο, τόσο πιο πολύ οι κοινωνίες θα επιζητούν μεγαλύτερη συμμετοχή στην πολιτεία, ώστε να βαρύνουν στην πολιτική λειτουργία και να εξισορροπήσουν τη δύναμή τους. Η αντιπροσώπευση και προοπτικά η δημοκρατία θα κληθούν να αποτελέσουν την απάντηση στο πρόβλημα που τίθεται ήδη.

Σήμερα, η ολοκληρωτική επικράτηση των αγορών σηματοδοτεί την πολιτική κυριαρχία των πλέον ανομικών δυνάμεων της ολιγαρχίας. Αυτή καθεαυτήν η κυριαρχία των αγορών προμηνύεται μια μείζονος σημασίας οπισθοδρόμηση του κεκτημένου των κοινωνιών. Στην υπηρεσία της οποίας συστρατεύονται, με τον έναν ή με τον άλλον τρόπο, όλες οι καθεστωτικές πολιτικές δυνάμεις. Διότι όλες οι πολιτικές δυνάμεις, κι αυτές που δηλώνουν φιλολαϊκές και οι άλλες, από την Αριστερά έως τη Δεξιά, είναι βαθιά ολιγαρχικές. Όλες εχθρεύονται την πολιτειακή θέσμιση της κοινωνίας και, συνακόλουθα, την αντιπροσωπευτική μετάλλαξη της πολιτείας. Μπορεί να συγκρούονται μεταξύ τους για τη νομή της εξουσίας, αλλά είναι εξ ολοκλήρου αλληλέγγυες στο ζήτημα του αποκλεισμού της κοινωνίας των πολιτών από την πολιτεία.

Ώστε η αλλαγή των πολιτικών συσχετισμών υπέρ της κοινωνίας δεν θα επέλθει με την εναλλαγή των κομμάτων στην εξουσία. Δεν πρέπει επίσης να αναμένει κανείς την υιοθέτηση ενός προτάγματος εξόδου προς το μέλλον από τις κρατούσες πολιτικές δυνάμεις. Ούτε το θέλουν ούτε το μπορούν. Το γεγονός αυτό κάνει φανερό γιατί ποτέ άλλοτε τους τελευταίους αιώνες δεν υπήρχε τόση πενία ιδεών και προταγμάτων. Η χειραφέτηση της κοινωνίας διέρχεται από την εκπαραθύρωση της κομματικής διαμεσολάβησης και, μάλιστα, της κομματοκρατίας, από μια συνολική αντιπαράθεσή της με ό,τι αναπέμπει στο παρελθόν. Η επισήμανση αυτή δεν επαγγέλλεται τον εξοβελισμό του κομματικού συστήματος πέραν της νομιμότητας, αλλά τη βαθιά του μεταμόρφωση. Από δυνάμεις διαμεσολάβησης και φορείς της πολιτικής κυριαρχίας να μεταβληθούν σε εντολοδόχους θεσμούς και λειτουργούς της αντιπροσωπευτικής πολιτείας.

Η ολική εναντίωση με πρόσημο τον εξαναγκασμό της πολιτικής τάξης προσφέρει δύο ενδεχόμενα: Το ένα, να εξέλθουν από αυτή κάποιες δυνάμεις που θα διακρίνουν τη δυνατότητα της ηγεμονίας τους μέσω του προσεταιρισμού του αντιπροσωπευτικού προτάγματος της κοινωνίας. Το άλλο, να αναδειχθούν νέες δυνάμεις από τα σπλάχνα της κοινωνίας που θα οδηγήσουν στην περιθωριοποίηση του ολιγαρχικού κατεστημένου και στην εγκαθίδρυση της αντιπροσωπευτικής πολιτείας.

Η προοπτική της ολικής απόρριψης της καθεστωτικής πολιτικής τάξης όπως και εκείνη της επανάστασης τελούν υπό μι προϋπόθεση. Ότι, πέραν του προφανούς, πως ήδη συσσωρεύονται, αλλού περισσότερο αλλού λιγότερο, τα σύννεφα μιας σημαίνουσας αμφισβήτησης (ή και εξεγερτικής λογικής, στις κοινωνίες), απουσιάζει μια καίρια παράμετρος: η αποπροσωποποίηση της ευθύνης και, περαιτέρω, η απόδοσή της στην πολιτειακή πηγή της. Η επισήμανση της παραμέτρου αυτής μας επαναφέρει επομένως στην αρχική μας σκέψη. Ότι η υπέρβαση της κρίσης προϋποθέτει την υπέρβαση της εποχής μας, δηλαδή των βεβαιοτήτων μας. Απαιτείται πρωταρχικά η μεταβολή προτάγματος και, συγκεκριμένα, μια επανάσταση στο πεδίο των εννοιών. Που θα απολήξει στη διαμόρφωση νέων ιδεών με πρόσημο τη διεύρυνση της ελευθερίας και, σε τελική ανάλυση, στη μετάβαση στην αντιπροσωπευτική πολιτεία του μέλλοντος. Η μετάβαση ακριβώς αυτή θα επιλύσει εντέλει το ζήτημα των συσχετισμών μεταξύ κοινωνίας και αγορών , υπέρ της πρώτης. Είναι πλέον βέβαιο ότι, από τη στιγμή που θα υπάρξει μεταβολή προτάγματος από την πλευρά της κοινωνίας, θα αναδειχθούν οι δυνάμεις εκείνες που θα το προσεγγίσουν με «θαλπωρή», προκειμένου να οικειοποιηθούν την εύνοια της κοινωνίας. Η σημασία της καθολικής ψήφου, ακόμη και υπό το παρόν προ-αντιπροσωπευτικό της πρόσημο, είναι ικανή να αποτελέσει τον καταλύτη της εξέλιξης.
Οπωσδήποτε, όμως, η κοινωνική δυναμική περιέχει ένα στοιχείο απροσδιοριστίας, σε σχέση με τη δυνατότητα του πολιτικού και οικονομικού κατεστημένου, να ελέγχει τις εξελίξεις. Ο μύθος του γιδοβοσκού που τελικά ποδοπατήθηκε από το καταπονημένο κοπάδι του είναι από την άποψη αυτή διδακτικός, για όσους τουλάχιστον μπορούν να εξέλθουν της αλαζονείας τους και να ανιχνεύσουν τις εξελίξεις.

Σήμερα, λοιπόν, το διακύβευμα είναι πολυσήμαντο, αλλά σαφείς οι προδιαγραφές του. Για να ξεπερασθεί η κρίση πρέπει να ξεπερασθεί συνολικά η εποχή μας. Το εννοιολογικό, ιδεολογικό και πολιτικό/πολιτειακό οπλοστάσιο που χρησίμευσε για την υπέρβαση της δεσποτείας ανάγεται ήδη στο παρελθόν. Με τα υλικά αυτά δεν γίνεται να επανέλθει η κοινωνία ων πολιτών στο προσκήνιο ως ο λόγος ύπαρξης των λοιπών παραμέτρων, όπως της οικονομίας και του κράτους.

Γιώργος Κοντογιώργης
(μεταφορά κειμένου/δακτυλογράφηση, Ελένη Ξένου.)
Από το βιβλίο του καθηγητή, Η Συριζαία Αριστερά ως Νέα Δεξιά -
ΤΟ ΣΥΝΤΗΡΗΤΙΚΟ ΙΔΙΟΝΥΜΟ ΤΗΣ ΑΡΙΣΤΕΡΑΣ.







Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου