ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΟΝΤΟΓΙΩΡΓΗΣ

''Το πολιτικό σύστημα εχθρικό για την κοινωνία και τη χώρα''

Απομαγνητοφώνηση Ελένη Ξένου – elenixenou52@gmail.com

https://youtu.be/5gplN7MqK8U

Οι τοποθετήσεις του Ομ. Καθηγητή Πολιτικής Επιστήμης και πρώην Πρύτανη του Παντείου Πανεπιστημίου κ. Γιώργου Κοντογιώργη στην τρίτη εκπομπή ενόψει του Συνεδρίου για «Το υπαρξιακό πρόβλημα της χώρας στην τροχιά του 21ου αιώνα», η οποία μεταδόθηκε διαδικτυακά στις 6.3.2024 και είχε θέμα: «Το πολιτικό σύστημα εχθρικό για την κοινωνία και τη χώρα – Τα δεδομένα από το 2010 έως σήμερα».

Ολόκληρη η συζήτηση έχει αναρτηθεί εδώ: https://www.youtube.com/watch?v=SZ5j0_ZdwEE

Γιώργος Κοντογιώργης: Για να αξιολογήσει κανείς το είδος ενός πολιτικού συστήματος, πρέπει να φύγει από την παραδοσιακή αντίληψη του φιλελευθερισμού και του μαρξισμού, ότι, ένα είναι το πολιτικό σύστημα και τα έχει όλα. Έχει δηλαδή και αντιπροσώπευση και δημοκρατία, την στιγμή που δεν είναι ούτε το ένα αλλά ούτε και το άλλο. Και δεν αναφέρομαι εδώ μόνο στην Ελλάδα. Αναφέρομαι γενικότερα στο καθολικό καθεστώς που επικρατεί στη νεοτερικότητα.

Με άλλα λόγια, το πολιτικό σύστημα, για να είναι δημοκρατία, πρέπει να αποσπαστεί από το κράτος το ίδιο το υπό στενή έννοια πολιτικό σύστημα, πρέπει να αποσπαστεί από το κράτος η δικαιοσύνη, όπως και ένα πολύ μεγάλο μέρος της διοίκησης που έχει πολιτικό χαρακτήρα. Αυτό όμως δεν συμβαίνει. Για να είναι αντιπροσωπευτικό πρέπει ο ένας, αυτός που κατέχει το πολιτικό σύστημα (εδώ είναι ο πρωθυπουργός, αλλού είναι ο πρόεδρος κ.λπ.) να είναι αυτός ο οποίος θα κατέχει μόνο την ιδιότητα του εντολοδόχου, να του αποσπαστεί η ιδιότητα του εντολέα και να την έχει η κοινωνία.

Σήμερα λοιπόν δεν ισχύει τίποτε από όλα αυτά. Για να είναι αντιπροσωπευτικό -δεν συζητιέται βεβαίως για να είναι δημοκρατικό- για να είναι αντιπροσωπευτικό όμως, πρέπει συγχρόνως η κοινωνία να εκλέγει, να ανακαλεί ελευθέρως και αβιάστως, να καθορίζει το περιεχόμενο της εντολής (τι θα αποφασίσει) και, βεβαίως, να τον εναρμονίζει και να τον προσάγει και στη δικαιοσύνη. Το πολιτικό σύστημα (αναλογιστείτε ότι «δημοκρατία» λέγανε και του Παπαδόπουλου το σύστημα, δηλαδή τη δικτατορία) αλλά, το πολιτικό σύστημα λοιπόν δεν είναι παρά μία εκλόγιμη μοναρχία. Ο πρωθυπουργός διορίζει και παύει τους πάντες, ο πρωθυπουργός νομοθετεί και ο πρωθυπουργός αποφασίζει για τα πάντα. Η ψήφος της κοινωνίας είναι ψήφος εκλογής μονάρχη και δεν έχει κανένα άλλο περιεχόμενο. Και, για να πούμε και τα πράγματα όπως ακριβώς έχουν στην Ελλάδα, είναι μια εκλόγιμη μοναρχία η οποία είναι εκφυλισμένη. Και αυτό είναι το δραματικό. Εάν αφαιρέσουμε λοιπόν το «αντιπροσωπευτική» και το «δημοκρατία» και μείνουμε σύμφωνοι ότι πρόκειται για ένα εκφυλισμένο καθεστώς εκλόγιμης μοναρχίας, τότε πρέπει να διερωτηθούμε το γιατί(;) εδώ είναι εκφυλισμένο και αλλού στη Δύση δεν είναι. Αυτό λοιπόν έχει να κάνει με το είδος της κοινωνίας. Πού συναντιόταν στο παρελθόν στη Δύση η κοινωνία με την πολιτική; Μα, εξωθεσμικά. Δηλαδή στους δρόμους. Διότι εκεί η κοινωνία λειτουργούσε ως μάζα. Εδώ, δεν λειτουργεί η κοινωνία ως μάζα. Έχει πολιτική ατομικότητα. Αυτό λοιπόν επιτρέπει στο πολιτικό καθεστώς να στρέφεται στην κοινωνία με όρους πελατειακής αποδόμησης. Δεν αναπτύσσει πολιτικές δημοσίου συμφέροντος και δεν αντιλαμβάνεται το κράτος ως δημόσιο χώρο. Αντιθέτως, αντιλαμβάνεται το κράτος ως ιδιωτικό χώρο που τον κάνει ό,τι θέλει και κατασπαταλά όπως θέλει με όρους διαπλοκής και διαφθοράς. Αν πιάσουμε το σύνταγμα το οποίο επικαλούνται και δούμε ποιος το εφαρμόζει και ποιος το παραβιάζει, θα διαπιστώσουμε ότι δεν υπάρχει ούτε ένα άρθρο του συντάγματος που να μην παραβιάζεται από το κομματικό σύστημα, από την κυβέρνηση και από όλους τους άλλους.

Κομματική πειθαρχεία: Τι σημαίνει κομματική πειθαρχεία; Θα έπρεπε για τη δικαιοσύνη, όποιος νόμος ψηφίζεται με κομματική πειθαρχεία να είναι ανυπόστατος.  Αλλά τι μας λέει το σύνταγμα; Μας λέει ότι δεν αντιπροσωπεύει ο βουλευτής, ο πρωθυπουργός και ο αρχηγός του κόμματος την κοινωνία αλλά τη βούλησή του και την ελεύθερη συνείδησή του. Με άλλα λόγια, αυτούς με τους οποίους συναγελάζεται. Αυτό λοιπόν το πολιτικό σύστημα της εκλόγιμης μοναρχίας -που έχει μεταβληθεί επομένως από σύστημα σε καθεστώς- το βλέπουμε καθημερινά.

Θέλετε μήπως να μιλήσουμε για τους νόμους; Ήδη, εάν παρακολουθήσουμε από την περίοδο της Μεταπολίτευσης πώς εξελίσσεται η νομοθεσία και το σύνταγμα, θα διαπιστώσουμε ότι, όσο περισσότερο γιγαντώνεται η λεηλασία της χώρας, τόσο περισσότερο δημιουργούνται αναχώματα νομικά και συνταγματικά. Θυμηθείτε ότι μέχρι την τελευταία αναθεώρηση και μετά την κατακραυγή, ακυρώθηκε η δυνατότητα μετά την αλλαγή βουλής να παραγράφονται τα όποια εγκλήματα των πολιτικών. Σήμερα, έχουμε την ασυλία. Εάν καλούσαμε σήμερα έναν ευφάνταστο κακοποιό να φτιάξει ένα σύστημα που να τον προστατεύει από όλα, το σύστημα που έχει εγκαθιδρύσει αυτό το πολικό καθεστώς δεν θα μπορούσε να το προβλέψει. Ξέρετε ότι, σε όλες τις χώρες, αυτή η ασυλία έχει υποχωρήσει πάρα πολύ, κι αυτό υπό την πίεση της κοινωνίας. Στη Γαλλία μάλιστα, δύο πρώην πρόεδροι έχουν προσαχθεί στη δικαιοσύνη, αλλά και πολλοί υπουργοί και σε άλλες χώρες. Εδώ στην Ελλάδα τι συμβαίνει λοιπόν κι ακόμη και ο θεός ο ίδιος να κατέβει στη γη να αναλάβει αυτό το σύστημα δεν μπορεί να προσαχθεί στη δικαιοσύνη, το θεωρούν ότι είναι ιερό και πρέπει να εξέρχονται από αυτό; Αυτό είναι το κεντρικό ζήτημα λοιπόν. Και, ακριβώς αυτό, δείχνει και τι συνέβη στα τελευταία χρόνια. Η χώρα λεηλατήθηκε και όταν πτώχευσε την παρέδωσαν στους δανειστές για να μας αποτελειώσουν. Αυτό το βλέπουμε σε όλα τα επίπεδα. Τους ακούσαμε προ ημερών να μιλάνε για την εξωτερική πολιτική -οι έχοντες την αρμόδια θέση του υπουργείου εξωτερικών. Και τι έλεγαν; Έλεγαν πώς πρέπει να παραδώσουμε την Ελλάδα στην Τουρκία σε ζωτικά ζητήματα, ως εάν πρόκειται για δικά τους ζητήματα ιδιοκτησιακά. Και όταν είναι να αντιμετωπίσουμε την ίδια την κοινωνία για τις διαμαρτυρίες που κάνει, επικαλούνται ότι η κοινωνία είναι καθυστερημένη, ότι η κοινωνία δεν γνωρίζει και ότι εκείνοι μόνο ξέρουν και εκφράζουν την πρόοδο. Με άλλα λόγια, είναι προφανές ότι η εξουσία δεν καταλαβαίνει από δεοντολογία. Και η κοινωνία είναι ένα άθροισμα πολιτών μη συντεταγμένο θεσμικά. Άρα δεν έχει βούληση και δεν έχει και βαρύτητα.

Αν θέλουμε λοιπόν να σκεφθούμε τι συνέβη σε αυτήν την περίοδο -και όχι μόνο από το 2008-2010 μέχρι σήμερα- πρέπει να αποκομίσουμε το συμπέρασμα ότι αυτό το πολιτικό σύστημα όχι μόνον είναι εκλόγιμη μοναρχία, αλλά δεν μπορεί και να επιβιώσει με όρους σχέσης κοινωνίας και πολιτικής, δηλαδή να πολιτεύεται προς το συμφέρον της κοινωνίας, διότι είναι αναντίστοιχο ακριβώς προς την πολιτική ανάπτυξη της κοινωνίας. Άρα, εάν θέλουμε να συζητήσουμε με όρους επάρκειας και επομένως όχι θεωρητικούς, πρέπει πρώτα να γνωρίζουμε τι είναι το πολιτικό καθεστώς και γιατί(;) παράγεται αυτό το καταστροφικό αποτέλεσμα για την κοινωνία.

Σημείωση!: Δεν είναι εποικοδόμημα η πολιτική. Είναι υποδομή με μαρξιστικούς όρους, ακόμα πιο ισχυρή και πιο αποτελεσματική ως προς τα αποτελέσματά της, από όσο είναι η οικονομία. Αυτή καθορίζει τα πάντα. Άρα σε αυτήν πρέπει να δώσουμε και τη μεγαλύτερη έμφαση για να αλλάξει κάτι σε αυτήν τη χώρα.

(…)

Ο λαϊκός παράγων είναι καθοριστικός, αλλά έχει σημασία να μην εκτρέπεται από τον στόχο. Σήμερα, αυτό που ζητούν από την κοινωνία είναι να κατέβει στους δρόμους. Και διαπιστώνει η κοινωνία ότι μόλις τελειώνει τη διαδήλωση ή την όποια διαμαρτυρία, γυρνώντας στο σπίτι της ακούει στην τηλεόραση ότι αποφάσισαν διαφορετικά και αντίθετα πράγματα.

Μου προκαλεί λοιπόν εντύπωση, ότι, ξοδεύουμε πολύ χρόνο στην δεοντολογία. Από τη συγκρότηση του νεο-ελλαδικού κράτους μέχρι και σήμερα έχουμε ακούσει πολύ ωραία πράγματα με όρους δεοντολογίας για το τι πρέπει να γίνει και τι όχι. Κι όμως, δεν διερωτόμαστε για ποιον λόγο δεν γίνονται τελικά. Γιατί ενώ ακούμε πολύ ενδιαφέρουσες προτάσεις, ακόμα και από αυτούς που στη συνέχεια γίνονται πολιτικοί παράγοντες, γιατί δεν τα εφαρμόζουν; Έπειτα δεν διερωτόμαστε το εξής: Αφού θέλουμε και λατρεύουμε την ιδέα ότι αυτό το σύστημα είναι δημοκρατία ή αντιπροσωπευτική δημοκρατία και πολλά άλλα, πώς εξηγείται το γεγονός ότι αφού είναι δημοκρατικό ωστόσο παράγει αντικοινωνικές και ολιγαρχικές πολιτικές; Μήπως θα πρέπει να σκεφθούμε (όσοι μπορούμε να σκεφθούμε) και που υποτίθεται μας πληρώνει η κοινωνία από το εισόδημά της για να σκεφτόμαστε και να παράγουμε καινούργιες ιδέες ή προβληματισμούς για το τι πρέπει να γίνει σε μία χώρα και σε μία σχέση κοινωνίας και πολιτικής, μήπως λοιπόν πρέπει να σκεφτούμε να αλλάξουμε ρότα και να μην στεκόμαστε εμμονικά στον 18^ο αιώνα; Τότε δηλαδή που διαπράχτηκε μία ρήξη που ουσιαστικά έχει το περιεχόμενο της απάτης. Και η ρήξη αυτή που διαπράχτηκε είναι ότι πήραν τις έννοιες και τους έβγαλαν το περιεχόμενο ώστε να νομιμοποιήσουν ένα σύστημα που ήταν απολυταρχίας τότε και στη συνέχεια εκλόγιμης μοναρχίας και να το πουν ότι είναι  και αντιπροσωπευτικό και δημοκρατικό. Εάν θέλουμε λοιπόν να μιλήσουμε με όρους πραγματικούς, για να αλλάξει κάτι, τώρα μάλιστα που έχουν ανατραπεί ριζικά οι σχέσεις μεταξύ κοινωνίας και οικονομίας διότι η οικονομία έχει γίνει πλανητική χωρίς να λογαριάζει κανέναν βλέποντας τον κόσμο ως μυρμήγκια, ενώ η κοινωνίες μένουν μέσα στο έδαφός τους/μέσα στη χώρα τους. Και προσπαθούν να διαρρήξουν την πολιτισμική συνοχή που είναι η μόνη που μπορεί να προτάξει αντιστάσεις, προκειμένου να φτιάξουν πολυεθνικές κοινωνίες και μέσω αυτού να σκοτώνονται μεταξύ τους οι διάφορες κοινωνικές κατηγορίες αντί να αντιτάξουν αντίσταση απέναντι στην πολιτική και στην οικονομία. Διότι η πολιτική έχει χειραγωγηθεί απολύτως.

Άρα λοιπόν, πρώτη αρχή, πρέπει να ξέρουμε ότι, οι κοινωνίες ακολουθούν και διαισθάνονται διότι υφίστανται τις συνέπειες του τι συμβαίνει, αλλά περιμένουν να βγουν από αυτές εκείνοι οι οποίοι θα στοχαστούν το επίπεδο επάνω στο οποίο θα μπορέσει να δημιουργηθεί μία άλλη ισορροπία μεταξύ κοινωνίας και οικονομίας. Διότι αυτό είναι το διακύβευμα της πολιτικής. Η πολιτική είναι που θα το διαμορφώσει μέσα στις χώρες και ας είναι πλανητική η οικονομία. Άρα λοιπόν εδώ, τίθεται το ερώτημα: Ποιος θα το κάνει αυτό; Μα, η διανόηση φυσικά. Αλλά όταν η σημερινή διανόηση λέει στην κοινωνία ότι πρέπει όπως έκαμαν στον 18^ο και 19^ο αιώνα να κατέβει στους δρόμους για να διεκδικήσει διαφορετικές πολιτικές, αυτό δίνει νομιμοποίηση στην εξουσία (να δείξει δηλαδή ότι έχει και δημοκρατικό πρόσημο αφού αφήνει την κοινωνία να διαμαρτύρεται και να μιλάει), αλλά αφού την ακούσουν μετά αποφασίζουν αυτοί. Να ξέρουμε ότι όσο αυτονομείται η εξουσία, τόσο ακούει αυτούς οι οποίοι φέρνουν τους φορείς της στην εξουσία. Άρα λοιπόν το ερώτημα είναι, πώς θα δημιουργήσουμε τις προϋποθέσεις να αισθάνεται την ανάσα της κοινωνίας η πολιτική εξουσία. Και γι’ αυτό ένας μόνο τρόπο  υπάρχει: Να αλλάξει η σχέση κοινωνίας και πολιτικής. Δεν θα αλλάξει όμως με τη δεοντολογία, ούτε θα αλλάξει προφανώς με μία καθεστωτική λογική οπισθοδρομικού τύπου ότι το σημερινό σύστημα είναι δημοκρατικό. Πρέπει να καταλάβουμε ότι είναι απλή εκλόγιμη μοναρχία που πρέπει να γίνει αντιπροσωπευτική κατ’ ελάχιστον. Και «αντιπροσωπευτική» σημαίνει, η κοινωνία να θεσμηθεί. Αντί η κοινωνία να διαμαρτύρεται για πολιτικές, να αξιώσει να θεσμοθετηθεί ως μέρος του πολιτικού συστήματος, δηλαδή ως δήμος. Όμως, ο πρωταρχικός απαξιωτικός παράγον για μια τέτοια εξέλιξη είναι η διανόηση που βγαίνει από την κοινωνία που δεν έχει εμπιστοσύνη στην κοινωνία και θεωρεί ότι ο καθένας από αυτούς είναι καλύτερος από όλους τους άλλους. Την απάντηση λοιπόν σε αυτό, την δίνει ο Αριστοτέλης! Ο Αριστοτέλης ο οποίος έχει μπροστά του και τη δημοκρατία και την αντιπροσώπευση και τη μοναρχία και λέει ότι: ο καλύτερα αρμόδιος και νομιμοποιημένος για να μπορέσει να αποφασίσει ορθότερα για το κοινό συμφέρον και να μην παράγονται μονομερείς ολιγαρχικές πολιτικές, είναι η κοινωνική συλλογικότητα· οι πολλοί και όχι ο ένας.  Άρα λοιπόν πρέπει να εμπιστευτούμε την κοινωνία, προτείνοντάς της όμως άλλες λύσεις που θα παραγάγουν αποτέλεσμα και αυτές οι λύσεις θα προέλθουν από μία επανάσταση στο πεδίο των εννοιών. Να αποκαταστήσουμε λοιπόν το περιεχόμενο των εννοιών και μετά να δημιουργήσουμε και τους θεσμούς οι οποίοι θα εξισορροπήσουν τη σχέση μεταξύ κοινωνίας και οικονομίας. Μετάβαση από την εκλόγιμη μοναρχία στην αντιπροσωπευτική πολιτεία. Να αισθάνεται η πολιτική εξουσία καθημερινά την ανάσα της κοινωνίας και να μην μπορεί να πολιτεύεται αυτοτελώς και να της δείχνει το δάχτυλο λέγοντάς της ότι πρέπει να κάτσει στ’ αυγά της (η κοινωνία) και ότι θα αποφασίσει για λογαριασμό της ανάλογα με το τι λένε τα διεθνή συμφέροντα.