Το δημοσιονομικό σύστημα και τα κοινά κατά την τουρκοκρατία
ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΟΝΤΟΓΙΩΡΓΗΣ - 24.5.2017
Απομαγνητοφώνηση εισαγωγής, Ελένη Ξένου.
«Το "παπαγαλίζειν", είναι χαρακτηριστικό γνώρισμα αυτών που προσποιούνται ότι είναι ιστορικοί»
"...Η ορθή ανάγνωση του φαινομένου των κοινών και του δημοσιονομικού συστήματος της περιόδου της Τουρκοκρατίας, μας επιτρέπει να θεωρήσουμε εξ ορισμού, ότι, αυτό που θεωρούμαι ότι λέγεται "ιστορία", δεν είναι παρά μια ιδεολογική κατασκευή του ηγεμόνα που αναδείχθηκε από τον 8ο - 9ο αιώνα σταδιακά και επικράτησε στη νεότερη εποχή, που σήμερα ορίζεται με το όνομα της Δύσεως γενικότερα, -της δυτικής Ευρώπης λιγότερο- και που, ακριβώς αυτή η κατασκευή χρειάστηκε για να μπορέσει να τεκμηριώσει το γιατί της ηγεμονίας του. Είναι μια κατασκευή που μεθαρμόζει απολύτως την έννοια της ιστορικής εξέλιξης, και θα δούμε γιατί.
Το φαινόμενο των λεγομένων κοινοτήτων -θα δούμε γιατί δεν είναι κοινότητες- έχει μια ιδιαιτερότητα η οποία μέχρι σήμερα ακόμη δεν έχει προσεχθεί ακριβώς γι΄αυτό το λόγο. Οι ίδιοι οι Έλληνες, την περίοδο της αναγέννησης του ελληνικού κόσμου, (με τη συγκρότηση του νεοελληνικού κράτους εννοώ), δεν το μελέτησαν παρά ακροθιγώς. Και μάλιστα μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του ΄80 το μελετούσαν με τα μάτια της δυτικής κοινότητας. Αυτό αν θέλετε, έχει μια ερμηνεία πολλή ενδιαφέρουσα -αυτή η προσέγγιση-. Είναι σαν το σημερινό ευρωπαϊκό σύστημα, να το προσεγγίζει κανείς με τα μάτια της Ουγκάντας ή της Ναμίμπιας, οποιασδήποτε αφρικανικής χώρα που προσήλθε στο σύστημα αυτό πολύ αργότερα και που το εφήρμοσε βεβαίως, αλλά, με τον τρόπο που ήταν εφικτό στις συγκεκριμένες κοινωνίες με τη δική τους εξέλιξη. Αποσπασματική λοιπόν μελέτη του κοινοτικού φαινομένου, μέσα από τα μάτια μιας τριτοκοσμικής εκδοχής του πράγματος και καμία σφαιρική αντιμετώπιση.
Την ίδια στιγμή, οι ιστορικοί μας, αυτό που κάνουν είναι να μελετούν εξονυχιστικά, ας πούμε, την τιμή της σταφίδας στην ορεινή Κορινθία. Ολόκληρα διδακτορικά... Όπως επίσης και άλλοι οι οποίοι ασχολούνται με το κατά μεθάρμοση πάλι, (δηλαδή κακοποίηση) φαινόμενο της πνευματικής απογείωσης του ελληνικού κόσμου στην περίοδο της Τουρκοκρατίας, που το αποκαλούν "Διαφωτισμό" πάλι με τα μάτια του δυτικοευρωπαϊκού Διαφωτισμού, προσεγγίζουν αυτό το φαινόμενο της Τουρκοκρατίας, της πνευματικής αναγεννήσεως, εάν δημιουργήθηκε εν κενό. Δηλαδή, το διαπίστωσαν ότι γίνεται κάτι τέτοιο στη δυτική Ευρώπη, ας το κάνουμε κι εμείς... Ας ασχοληθούμε κι εμείς με τα πνευματικά ζητήματα που ασχολούνται εκείνοι.
Κι όμως, οι προσεγγίσεις που γινόντουσαν στην περίοδο της Τουρκοκρατίας, ήταν τελείως διαφορετικές. Είχαν τον, αντεστραμμένο καθρέφτη στην ορθή του θέση, και έβλεπαν αυτά που παρήγοντω και είχαν να κάνουν με τον ελληνικό κόσμο της εποχής, υπό ένα πρίσμα που, ό,τι συνέβαινε στην Εσπερία ήταν το κακότροπο ή κακέκτυπο των ελληνικών φαινομένων. Χαρακτηριστικό παράδειγμα ο Ρήγας. Ο οποίος διαλέγονταν με το πιο ακραίο, το πιο ριζοσπαστικό κομμάτι της γαλλικής Επανάστασης, τους Ιακωβίνους, αλλά δήλωνε: oι Ιακωβίνοι, θέλουν το προ-σολώνιο σύστημα να εγκαθιδρύσουν με προοπτική. Ο ίδιος, ήθελε τη δημοκρατία του Περικλή. Όχι γιατί ήθελε να εγκαθιδρύσει τη δημοκρατία του Περικλή, αλλά, αυτή προσιδίαζε προς αυτό που ήταν ο ελληνικός κόσμος την περίοδο αυτή. Ήταν δηλαδή στα βιώματά του, απλώς ήθελε να το εγκαταστήσει με την εκδίωξη του κατακτητή και στο επίπεδο του συνολικού κράτους. Τη Δημοκρατία.
Οι απόψεις λοιπόν, -έστω αυτές οι αποσπασματικές που επικράτησαν-, ήταν ότι, οι κοινότητες της Τουρκοκρατίας δεν ήταν τίποτε άλλο παρά μια κοινοτική αυτοδιοίκηση. Όπως και οι αυτοδιοικήσεις που υπάρχουν σήμερα στα διάφορα κράτη. Μια άλλη εκδοχή η οποία κρατεί ακόμη, είναι ότι, είναι ένα φαινόμενο όπως και το δυτικό της φεουδαρχίας. Και γι΄αυτό, όπως το έβαλε στη άκρη η Δύση μετά από μια ορισμένη στιγμή, έτσι και εμείς έπρεπε να κάνουμε το ίδιο και γι΄αυτό το καταργήσαμε.
Όταν μου κίνησε την περιέργεια το φαινόμενο αυτό των κοινοτήτων, υπήρχαν ορισμένα στοιχεία τα οποία είχα διαγνώσει, όταν ασχολήθηκα προηγουμένως με δύο πυλώνες της ελληνικής ιδεολογίας: ο ένας ο Αριστοτέλης, -την διδακτορική μου διατριβή- και ο άλλος πυλώνας, ο νεότερος, η ιδεολογία του δημοτικού τραγουδιού. Δηλαδή, η λαϊκή ιδεολογία όπως προκύπτει απ΄την προσέγγιση του δημοτικού τραγουδιού. Έχει ενδιαφέρον να προσέξει κανείς, την βίαιη αντίδραση των λαογράφων και των ιστορικών που, ασπάζονταν μια ορισμένη σχολή, στο εγχείρημα αυτό. Κι όταν λέω βίαιη, βιαιότατη! Με ποιο δικαίωμα, ασχολείται και αναδεικνύει την ιδεολογία, χρησιμοποιεί δηλαδή αυτό το κατ΄εξοχήν δημιούργημα του ελληνικού λαού όπως και οποιουδήποτε άλλου λάου, που είναι το δημοτικό τραγούδι, ως πηγή για να διερμηνεύσει το τι σκεφτόταν, πώς ζούσε και ποιες ήταν οι παραστάσεις της ζωής του. Αυτό λοιπόν, μου προκάλεσε το ενδιαφέρον και προσέτρεξα να αναζητήσω τους λόγους που υπήρχε αυτή η ιδιαίτερη ιδεολογία του δημοτικού τραγουδιού που αναδείκνυε μια δημοκρατική κι ελευθεριακή λογική των πραγμάτων, που διακινούσε η κοινωνία. Είτε στο φρόνιμο τραγούδι είτε στο κλέφτικο, στο "παρακοινωνικό" όπως το είχα ονομάσει. Και γι΄αυτό ασχολήθηκα με το κοινοτικό φαινόμενο."
ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΟΝΤΟΓΙΩΡΓΗΣ
http://contogeorgis.blogspot.gr/2018/01/blog-post.html?fbclid=IwAR2B8aIXA5OPBj9faFjT-44RxVRHkN3cEb2m6xGVnlZiidylrL05112IyTw
Απομαγνητοφώνηση, Ελένη Ξένου.
Απομαγνητοφώνηση, Ελένη Ξένου.
[Διάλεξη του Καθηγητή Πολιτικής Επιστήμης και πρώην Πρύτανη του Παντείου Πανεπιστημίου κ. Γιώργου Κοντογιώργη με θέμα «Το δημοσιονομικό σύστημα και τα κοινά κατά την τουρκοκρατία», η οποία πραγματοποιήθηκε στις 24.5.2017 στο Σπίτι της Κύπρου, στο πλαίσιο του δεύτερου κύκλου διαλέξεων με τον γενικό τίτλο «Προς την Επανάσταση και τη συγκρότηση του Ελληνικού Κράτους», τον οποίο διοργάνωσαν το Σπίτι της Κύπρου και η Εταιρεία Μελέτης Έργου Ιωάννη Καποδίστρια.]
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου