Γιώργος Κοντογιώργης:

Τι είναι και τι δεν είναι δημοκρατία

Οι αρνητικές εξελίξεις των τελευταίων δεκαετιών καθιστούν επιτακτικά αναγκαία την απελευθέρωση της ανθρώπινης σκέψης από τις «βεβαιότητες» που δημιούργησε ο δυτικοευρωπαϊκός Διαφωτισμός. Μία από αυτές είναι η έννοια της δημοκρατίας. Η νεωτερική σκέψη διατείνεται ότι πέτυχε το θαύμα: το σύστημά της, που δεν είναι ούτε δημοκρατικό ούτε αντιπροσωπευτικό, θεωρεί ότι συγκεντρώνει και τα δύο στοιχεία στους κόλπους του, τη στιγμή που, ούτως ή άλλως, δημοκρατία και αντιπροσώπευση είναι πολιτείες ασύμβατες μεταξύ τους

#Κοσμοσύστημα

https://www.youtube.com/results?search_query=%23%CE%9A%CE%BF%CF%83%CE%BC%CE%BF%CF%83%CF%8D%CF%83%CF%84%CE%B7%CE%BC%CE%B1

Ένα ελάχιστο απόσπασμα απομαγνητοφώνησης από τη σειρά των πέντε διαλέξεων του καθηγητή Πολιτικής Επιστήμης Γιώργου Κοντογιώργη, με θέμα "Τι είναι και τι δεν είναι δημοκρατία", που έλαβαν χώρο στο αμφιθέατρο του Ιδρύματος Θεοχαράκη το 2012.

Απομαγνητοφώνηση, Ελένη Ξένου.

"...Μέχρι σήμερα κυριαρχεί η αντίληψη ότι, δυστυχώς δεν περάσαμε απ’ τον Διαφωτισμό. Δε μας λένε, δυστυχώς λυπούμαστε που δεν γίναμε φεουδαρχία για να μας χρειαστεί ένας διαφωτισμός, έτσι; Μας λένε ότι, δυστυχώς δεν περάσαμε και γι’ αυτό έχουμε τις παρεκκλίνουσες συμπεριφορές. Κανείς δεν στέκει στο γεγονός ότι μια κοινωνία που είναι εθισμένη στην πολιτική ελευθερία, στην κοινωνική ελευθερία, το φέρει βαρέως, αλλά και, όταν θα την εντάξουμε σε ένα σύστημα που είναι ιδιώτης θα λειτουργεί εντελώς διαφορετικά. Η μάζα των δουλοπαροίκων, δεν απειλεί το πολιτικό σύστημα. Τους φορείς του. Είναι προστάτες. Είναι καθοδηγητές. Τους εκφράζουν. Και γι’ αυτό, ακούν και τα μηνύματά του. Γι’ αυτό και βλέπουμε σ’ αυτήν την διελκυστίνδα ακόμα και σήμερα στην Ευρώπη, ο κόσμος της διοίκησης, η πολιτική τάξη, ναι μεν είναι όπως παντού διεφθαρμένη, ναι μεν έχει ένα πλήθος διαπλοκών και συναλλαγών, αλλά και συγχρόνως κρατάει ακόμα έναν διοικητικό κι έναν πολιτικό μηχανισμό που, ικανοποιεί και, ένα ελάχιστο από την κοινωνική προσδοκία ή από τις κοινωνικές ανάγκες. Παρέχει λειτουργίες δηλαδή στον πολίτη. Εδώ λοιπόν, καταργήθηκε η συλλογικότητα. Προσέξτε ποια είναι η διαφορά όμως. Εδώ δεν λειτουργεί ο πολίτης ως μάζα. Γιατί έχει πολιτική ατομικότητα. Και, ο πολιτικά αναπτυγμένος επομένως πολίτης, που έχει συνηθίσει να λειτουργεί ως δήμος, ως αυτοκυβερνώμενη οντότητα, αυτό που:: χρειάζεται για να λειτουργήσει ως συλλογικότητα, είναι, η θέσμισή του. Αν μας προκαλεί απορία και, οι ίδιοι εμείς ενοχοποιούμε την κοινωνία για τον ατομικισμό, δεν αναλογιζόμαστε αυτό το γεγονός. Ότι, αυτή η παρεκκλίνουσα συμπεριφορά, η αναζήτηση δηλαδή της ατομικότητας και όχι της συλλογικότητας, οφείλεται σ’ αυτό ακριβώς το γεγονός. Καταργήθηκε η βάση η οποία συγκεντρώνει τους ανθρώπους που έχουν προσωπικότητα, πολιτική ατομικότητα και δεν είναι μάζα. Που η βάση αυτή είναι θεσμική και μόνο. Γιατί εκεί έμαθαν να διαλογίζονται, να διαλέγονται, να βουλεύονται και να αποφασίζουν. Όταν καταργήθηκε αυτή η συλλογικότητα τι απέμενε; Όταν, κάποιος, απ’ τον αγρότη μέχρι οποιονδήποτε, είχε ανάγκη να ψάξει να βρει να ικανοποιήσει τις ανάγκες του. Ο πολιτικός. Την αρμοδιότητα του δήμου την πήρε η κεντρική πολιτική εξουσία. Ε, ο πολικός είναι αυτός που είναι ο φορέας της κεντρικής πολιτικής εξουσίας. Κι επομένως, ο πολίτης, που προηγουμένως στην ανάγκη του πήγαινε στο δήμο, τώρα θα πάει στον πολιτικό. Και θα γίνει πελάτης. Γιατί η σχέση είναι άνιση. Τον πολιτικό τον συναντάς μια φορά στα τέσσερα χρόνια ή όταν πας στο γραφείο του. Αλλά αυτός κατέχει την εξουσία και επομένως αυτός θα παίξει με τις σχέσεις. Αυτό όμως που συμβαίνει, είναι πια οι πολιτικές του κράτους, δηλαδή του πολιτικού συστήματος, επομένως του πολιτικού προσωπικού, δεν ανάγονται σε μια συλλογικότητα απ’ την οποία εξαρτώνται -έστω και ως μάζα- αλλά, ανάγονται στις ατομικές προτεραιότητες που έχει ο κάθε πολιτικός που θα μοιράσει τον λουφέ. Πελατειακή σχέση το είπανε. Ο ένας λόγος λοιπόν. Γιατί, μας λένε ότι φταίει η τουρκοκρατία για το πελατειακό σύστημα, γι’ αυτές τις σχέσεις. Λάθος! Φταίει αυτή η μεταστέγαση του Έλληνα, -ίδιος ήταν και τότε και σήμερα, δεν άλλαξε, δε μπήκε άλλο αίμα στις φλέβες του- η μεταστέγαση του Έλληνα από, τον δήμο, σε ένα κράτος πολιτικής κυριαρχίας που είναι ιδιώτης και καλείται να διαπραγματευτεί ως άτομο γιατί δεν διαθέτει πια τη συλλογικότητα για να την αντιτείνει στον πολιτικό. Να τον αναγκάσει τον πολιτικό να κάνει δημόσιες πολιτικές κι όχι πελατειακές πολιτικές (προσωπικές σχέσεις). Αποδομώντας όμως τη συλλογικότητα, ο πολιτικός αποκτά πλήρη κυριαρχία. Δεν έχει απέναντί του καμιά κοινωνία. Η κοινωνία είναι αδύναμη. Γι’ αυτό και βλέπουμε, ότι η διαχείριση των δημοσίων πολιτικών, μεταξύ των οποίων και τα εθνικά ζητήματα, γίνεται σε επίπεδο ρητορικής διότι η κοινή γνώμη βγάζει αυτή την προσδοκία και την εκδηλώνει, αλλά δεν έχει την συλλογικότητα για να την επιβάλλει, να την υποστηρίξει. Γι’ αυτό λοιπόν, αναπτύσσεται σε επίπεδο ρητορικής, χαρακτηριστικό παράδειγμα η Μεγάλη Ιδέα, αλλά δεν αναπτύσσεται καμία συγκροτημένη στρατηγική υλοποίησης της Μεγάλης Ιδέας. Της εθνικής ολοκλήρωσης δηλαδή. Και είναι χαρακτηριστικό το παράδειγμα του πολέμου του 1897. Όπως και του ’22. Γιατί ηττήθηκαν οι Έλληνες; Γιατί, παρασύρθηκαν στον πόλεμο μπλοφάροντας, γιατί έλπιζε ολόκληρη η πολιτική τάξη βέβαια και η μοναρχία μαζί, ότι, θα τους σταματούσαν οι Μεγάλες Δυνάμεις. Δεν τους σταμάτησαν και εκτέθηκαν. Και παραλίγο να ξανά χαθεί η ανεξαρτησία. Αυτή η αναντιστοιχία πολιτικού λόγου και πολιτικής πράξης, έχει να κάνει με αυτήν ακριβώς την παράμετρο.

Το δεύτερο σημείο στο οποίο πρέπει να σταθούμε γιατί, έχει εξίσου βαρύνουσα σημασία, είναι ότι, μαζί με την κατάργηση της συλλογικότητας, της θεσμικής συλλογικότητας, -άρα του αντίβαρου της κοινωνίας που θα υποχρέωνε την πολιτική να διαμορφώνει δημόσιες πολιτικές και να ακολουθεί-, στον ελληνικό κρατικό θεσμό, στο ελληνικό κράτος, δεν αναπτύχθηκε αστική τάξη. Όποιοι προσπάθησαν να αναπτύξουν αστικές βιομηχανικές ή εμπορικές δραστηριότητες, έπρεπε να γίνουν προσάρτημα/πελάτες της πολιτικής. Παράσιτα του κράτους δηλαδή. Των πολιτικών. Πού οφείλεται αυτό; Ξέρετε, το λέω συχνά ότι, εάν ιστορίσουμε την ελληνική κοινωνία με βάση τα πεπραγμένα του κράτους, πρέπει όντως, αυτό που:: μας λέει η κρατική ή καθεστωτική διανόηση, να δεχθούμε ότι είμαστε Λατινική Αμερική. Για να μην πούμε τρίτος κόσμος. Εάν ιστορίσουμε τον ελληνισμό με βάση τα πραγματικά δεδομένα του ελληνισμού κι όχι του κράτους, τότε θα πρέπει να διερωτηθούμε γιατί; αυτή η μεγαλειώδης οικουμενική αστική τάξη, που υπάρχει στον πέριξ ελληνισμό, δεν ενσωματώθηκε σ’ αυτό το κράτος, αλλά και αυτό το κράτος δεν επεδίωξε να οδηγήσει στην εθνική ολοκλήρωση ώστε, να ενσωματωθεί αυτή η αστική τάξη ατόφια μέσα στο ελληνικό κράτος και να παίξει εδώ τον ρόλο της; Γιατί δεν ήθελε τελικά αυτή η πολιτική τάξη την εθνική ολοκλήρωση;..."

Γιώργος Κοντογιώργης