ΤΟ ΟΡΦΑΝΟΤΡΟΦΕΙΟ ΤΗΣ ΠΡΙΓΚΗΠΟΥ
Σήμα κινδύνου εκπέμπει η ιστορικότητα του ορφανοτροφείου της Πριγκήπου, και, διηγώντας την να κλαις... ε.ξ.
ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΚΤΙΡΙΟΥ ΤΑ ΟΡΦΑΝΑ ΤΗΣ ΜΙΚΡΑΣΙΑΣ
Η θέα από τον λόφο του Χριστού, την υψηλότερη κορυφή του νησιού, είναι μαγευτική. Μπορεί να δεις τα περισσότερα Πριγκηπόνησα και να ανγαντέψεις τον Βόσπορο. Όταν όμως στρέψεις το βλέμμα σου στο νησί, παίρνεις μια βαθιά ανάσα. Το μεγαλύτερο ξύλινο κτήριο της Ευρώπης και το τρίτο μεγαλύτερο του κόσμου έχει αφεθεί στη φθορά του χρόνου. Πρόκειται για το Εθνικό Ορφανοτροφείο της Πριγκήπου, το οποίο φιλοξένησε 5.744 παιδιά -από το 1903 μέχρι το 1956-, από τα οποία τα 1.741 ήταν προσφυγόπουλα και εκατοντάδες ορφανά από την Καταστροφή της Σμύρνης. Στις 21 Μαΐου (Κωνσταντίνου & Ελένης) συμπληρώθηκαν 115 χρόνια από την ημέρα που ο Οικουμενικός Πατριάρχης Ιωακείμ Γ΄ τέλεσε τα εγκαίνιά του.
Το πενταόροφο ξύλινο οικοδόμημα άρχισε να χτίζεται το 1898 σε έκταση 26.000 τ.μ. από τη γαλλική Εταιρεία των Μεγάλων Ευρωπαϊκών Ξενοδοχείων, με πρόεδρο τον κόμη Maurice de Bochard. Το αρχιτεκτονικό δημιούργημα κόστισε συνολικά 50.000 χρυσές οθωμανικές λίρες. Είχε περισσότερα από 400 υπερπολυτελή δωμάτια, τραπεζαρίες, αίθουσες συναυλιών, χορού, σαλόνια, τεράστια μαγειρεία με τον σύγχρονο εξοπλισμό, γραφεία και άλλους βοηθητικούς χώρους. Και το όνομα αυτού «Pringipo Palace», ένα ξενοδοχείο με υποδομή για καζίνο, το οποίο όμως δεν λειτούργησε ποτέ. Λία χρόνια αργότερα η Ελένη Ζαρίφη, γόνος της οικογενείας των εθνικών ευεργετών, αγόρασε το κτήριο από τη γαλλική εταιρεία αντί του ποσού των 3.700 χρυσών οθωμανικών λιρών για να στεγάσει τα ορφανά που ζούσαν στο Μπαλουκλί. Ο σουλτάνος Αμπντούλ Χαμίτ δώρισε όλα τα τέλη μεταβίβασης και τους κτηματικούς φόρους, που ξεπερνούσαν τις 1.180 χρυσές λίρες. Πρόσφερε και 146 λίρες στο ορφανοτροφείο (μία για κάθε παιδί) και διέταξε να δίνονται καθημερινά 7,5 οκάδες κρέας και ανάλογη ποσότητα ψωμιού. Το 1915 το κτήριο επιτάχθηκε από τις τουρκικές Αρχές. Κατά τη διάρκεια του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου στέγασε το στρατιωτικό Λύκειο του Κούλελη. Τα παιδιά μεταφέρθηκαν στη Χάλκη όπου παρέμειναν μέχρι το 1918. Από εκεί μεταφέρθηκαν στη Μονή του Χριστού στην Πρώτη όπου έμειναν για 16 μήνες. Το 1918 εγκαταστάθηκαν στο ξύλινο κτήριο Γερμανοί στρατιωτικοί και ένα χρόνο αργότερα Ρώσοι πρόσφυγες, οι οποίοι, για να ζεσταθούν, έκαψαν ακόμη και τα ξύλινα πατώματα!
Ύστερα από περιπλανήσεις τεσσάρων ετών τα ορφανά επέστρεψαν στην Πρίγκηπο. Το ορφανοτροφείο δεν ήταν πια ίδιο, καθώς είχε υποστεί τεράστιες καταστροφές, το κόστος των οποίων υπολογιζόταν σε 50.000 χρυσές τουρκικές λίρες. Από το 1942 μέχρι το 1945 το ίδρυμα διεύθυνε η αείμνηστη Αναστασία Μαγγίνα, μητέρα του Νίκου Μαγγίνα, φωτογράφου του Οικουμενικού Πατριάρχη Βαρθολομαίου.
Μετά τα Σεπτεμβριανά του 1955 η παρακμή ήταν ραγδαία και η διαμονή στο κτήριο σχεδόν αδύνατη. Την 5η και τα ξημερώματα της 6ης Σεπτεμβρίου ο οργισμένος τουρκικός όχλος ερχόταν να βάλει φωτιά στο κτήριο και να κάψει ζωντανά τα μικρά παιδιά. Ένας μικρός μαθητής, ο 13χρονος Τζιμουλάκης Χουρμούζης, βγήκε μπροστά στον όχλο με την τουρκική σημαία, της οποία άρχισε να κυματίζει. Η κίνησή του αυτή ήταν αρκετή για να κάμψει την οργή τους.
Λίγα χρόνια αργότερα, στις 21 Απριλίου 1964, το τουρκικό υπουργείο Παιδείας διέταξε την εκκένωση του κτηρίου με την δικαιολογία ότι η ξύλινη κατασκευή ήταν μεγάλος κίνδυνος για την πευκόφυτη περιοχή του νησιού. Χωρίς στέγη έμμειναν 167 αγόρια και 47 κορίτσια. Τα παιδιά και οι δάσκαλοι κουβαλούσαν στις πλάτες τους τα κουζινικά και τον εξοπλισμό. Ο δρόμος από το ορφανοτροφείο μέχρι τις Μονές του Χριστού και του Αγίου Νικολάου, όπου μεταφέρθηκαν, ήταν διάσπαρτος με ρούχα, παπούτσια, βιβλία...
Πηγή:
Περιοδικό «Βιθυνιακά Χρονικά» / τεύχος 25ο / Οκτώβριος - Δεκέμβριος 2018
Επιλογή κειμένου και αντιγραφή, Ελένη Ξένου.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου